Het merendeel van de in deze handreiking beschreven Europese wetten bestaat uit Verordeningen, die na publicatie directe wetswerking hebben in Nederland. Tegelijkertijd zijn er Nederlandse wetten in voorbereiding, en bestaande en geplande programma's die in de context van de Europese regelingen vallen. Hierna worden enkele van dergelijke Nederlandse initiatieven genoemd, en hun verhouding tot de beschreven Europese wetten geduid.
De IBDS is een tienjarig programma (2022-2031) van het Ministerie van Binnenlandse Zaken (uitvoering door ICTU), gericht op de informatiehuishoding van de Nederlandse overheid. Het voorziet in een zogeheten Federatief Datastelsel (FDS) dat niet alleen de Basisregistraties, maar ook andere landelijk belangrijke dataverzamelingen voor alle bestuurslagen ontsluit. Er wordt gesteld dat wie aansluit aan het FDS daarmee ook automatisch compliant is aan Europese bepalingen. Dit impliceert een soort hiërarchie (Europees, nationaal, dataprovider) die er niet is. Het Europese perspectief is eenheidsmarkt voor vrij verkeer van data, d.w.z. er is geen nationale laag in de visie op wat de Europese (sectorale) dataspace(s) is (zijn). Iedere organisatie is zelfstandig gehouden aan de Europese regels te voldoen, en kan zelfstandig de daarin geformuleerde nieuwe instrumenten hanteren. Het Federatief Datastelsel hanteert wel dezelfde uitgangspunten als de Europese datastrategie, zoals die van een gefedereerde infrastructuur.
Zicht op Nederland (ZoN) is een programma van het ministerie van BZK gericht op het omvormen van de (geo-) basisregistraties tot een organisatie-overstijgend geheel. ZoN bouwt voort op een verkenning die in het kader van de Doorontwikkeling in Samenhang van de Geobasisregistraties (DiS Geo) is gedaan. Het ZoN datafundament moet datagedreven beleid, bestuur en uitvoering mogelijk maken met hoogwaardige geo-data. Datagedreven werken rond maatschappelijke opgaven moet daarbij over organisatiegrenzen heen mogelijk zijn. De Nationale Geo-Informatie Infrastructuur (NGII) is een stabiele basis waarmee andere data makkelijk kunnen worden uitgewisseld en gekoppeld, op diverse niveaus, waaronder Europees.
De overheid investeert in het verbeteren van de eigen informatiehuishouding. Om de gewenste sturing hiervoor wettelijk te regelen is de Algemene Informatiewet als voorstel in voorbereiding, die zich op alle bestuurslagen richt. De Algemene Informatiewet doet 5 dingen: het introduceert een vernieuwde begrippenlijst voor de gehele informatiehuishouding (verschillende wetten hanteren nu verschillende begrippen met meerdere interpretaties), het gaat in op rechten van burgers, op bijbehorende verplichtingen van de overheid, kaders voor sturing en verantwoording m.b.t. de informatiehuishouding van de overheid, en een voorziening om knelpunten in informatiegebruik op te lossen. Hoewel de scope van de Algemene Informatiewet veel breder is, bevat het ook elementen die als een Stelselwet voor de Basisregistraties zijn op te vatten. Een dergelijke Stelselwet is er eerder nooit gekomen. De Algemene Informatiewet voegt bestaande informatie-gerelateerde wetten (Archiefwet, WOO, Hergebruikswet etc.) niet samen, en vervangt ze ook niet, wel realiseert het meer samenhang tussen de reeds bestaande wetten. Er is in die zin ook geen tegenstrijdigheid in dit wetsvoorstel te verwachten met de Europese wetgeving. In mei 2023 zijn conceptversies van het wetsvoorstel en memorie van toelichting gepubliceerd, waarop publiek kan worden gereageerd.
De Wet Digitale Overheid is sinds 1 juli 2023 (gedeeltelijk) van kracht en regelt dat veilig en betrouwbaar inloggen bij de (semi-)overheid voor mensen en bedrijven mogelijk is. Het is een kaderwet die de algemene uitgangspunten en verantwoordelijkheden hiervoor benoemd. Details worden uitgewerkt in andere regelgeving (zoals AMvB's). Het legt standaarden op voor veiligheid. De wet treedt gefaseerd in werking. Er is een verbinding tussen deze wet en de Europese eIDAS-verordening die betrouwbare inlogmiddelen reguleert voor gebruik in de hele EU: de inlogmiddelen die in het kader van deze wet worden toegelaten voldoen ook aan de eIDAS-verordening. Betrouwbare inlogmiddelen kunnen ook een rol spelen in toegang tot sommige databronnen in de Europese data spaces.