phpure là một framework MVC đơn giản được viết bằng PHP để giúp người mới học và khám phá cách hoạt động bên trong của một ứng dụng web theo mô hình MVC.
Trong quá trình phát triển ứng dụng web, bạn sẽ nhanh chóng nhận ra rằng việc tổ chức mã nguồn một cách có cấu trúc là điều không thể thiếu. Ban đầu, bạn có thể bắt đầu với những file PHP đơn giản, nhưng khi ứng dụng của bạn lớn dần, mã nguồn sẽ trở nên khó kiểm soát, khó bảo trì và dễ xảy ra lỗi. Đây chính là lý do tại sao bạn cần một framework. Framework không chỉ cung cấp cho bạn một bộ công cụ sẵn có để xử lý những công việc thường gặp, mà còn giúp bạn tuân theo các nguyên tắc thiết kế phần mềm tốt như mô hình MVC (Model-View-Controller). Nếu không sử dụng một framework ngay từ đầu, rất có thể bạn sẽ tự mình xây dựng một hệ thống tương tự để giải quyết các vấn đề tổ chức và tái sử dụng mã nguồn – về bản chất, bạn đang tự tạo ra framework của riêng mình.
Ngoài kia, có rất nhiều framework PHP mạnh mẽ như Laravel, Symfony, CodeIgniter, Zend, Yii và nhiều framework khác nữa. Những công cụ này mang đến vô vàn tính năng hữu ích, giúp việc phát triển ứng dụng web trở nên nhanh chóng và dễ dàng hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, đối với những người mới bắt đầu học PHP, việc tiếp cận các framework lớn thường là một thử thách không nhỏ. Các khái niệm phức tạp và hệ thống tính năng đồ sộ đôi khi có thể khiến họ cảm thấy choáng ngợp, thậm chí làm giảm hứng thú học tập. Bản thân tôi cũng từng trải qua cảm giác này khi lần đầu làm quen với Laravel. Với một người mới như tôi thời điểm đó, Laravel dường như là một thế giới đầy "phép thuật" khó hiểu và đòi hỏi nhiều nỗ lực để chinh phục.
Vào đầu năm 2025, khi bước vào học kỳ mới, tôi có cơ hội tham gia một môn học rất thú vị mang
tên "Lập trình Web và Ứng dụng nâng cao". Một trong những yêu cầu quan trọng của môn học là xây
dựng một ứng dụng web PHP thuần túy (Pure PHP) theo mô hình MVC mà không được sử dụng bất kỳ
framework lớn nào như Laravel. Đây là một bài tập có ý nghĩa nhằm giúp chúng tôi hiểu rõ cách
các thành phần của ứng dụng web hoạt động từ gốc rễ. Nhận thấy đây là cơ hội tuyệt vời để học hỏi và
thử nghiệm, tôi đã quyết định bắt tay vào phát triển phpure — một framework PHP đơn giản, gọn
nhẹ nhưng đủ mạnh mẽ để hỗ trợ người mới bắt đầu dễ dàng nắm bắt cách xây dựng ứng dụng web theo
mô hình MVC.
Tôi là Mai Trần Tuấn Kiệt, một sinh viên chuyên ngành Phát triển Web,
và phpure chính là dự án mã nguồn mở đầu tay của tôi. Tôi rất vui mừng được chia sẻ dự án này với
cộng đồng.
Điều đặc biệt ở phpure là nó được thiết kế hướng đến đối tượng người mới học. Framework này
mang tính đơn giản, trực quan, dễ hiểu và dễ sử dụng. Nếu bạn đang tìm hiểu về PHP hoặc muốn
hiểu cách hoạt động của một ứng dụng web theo mô hình MVC, phpure chắc chắn sẽ là một công cụ
hữu ích. Hơn nữa, nếu sau này bạn có ý định học các framework lớn như Laravel, việc hiểu rõ cách
vận hành của phpure sẽ giúp bạn có nền tảng vững chắc để tiếp cận những khái niệm nâng cao hơn.
Thật vậy, phpure được lấy cảm hứng từ cấu trúc của Laravel nhưng được tối giản hóa để phù hợp
hơn với những người mới bắt đầu. Là một người yêu thích Laravel, tôi đã cố gắng mang những yếu tố
tinh tế nhất của framework này vào phpure để mang đến trải nghiệm học tập và lập trình tốt nhất.
Không chỉ giới hạn ở các ứng dụng web đơn giản, phpure còn có khả năng mở rộng và tùy chỉnh
linh hoạt để phù hợp với nhu cầu phát triển của bạn. Tôi tin rằng, với một công cụ như phpure,
hành trình học hỏi và xây dựng ứng dụng web của bạn sẽ trở nên dễ dàng và thú vị hơn rất nhiều.
Hãy thử khám phá phpure ngay hôm nay và cùng nhau tạo nên những ứng dụng web tuyệt vời! 🌟
Trước khi bắt đầu cài đặt và sử dụng phpure, hãy đảm bảo rằng môi trường làm việc của bạn đáp ứng các yêu cầu sau:
- PHP: Tối thiểu phiên bản 8.0.
- Composer: Tối thiểu phiên bản 2.8.4.
- npm: Tối thiểu phiên bản 11.0.0.
Việc đảm bảo các công cụ trên đã được cài đặt đúng phiên bản không chỉ giúp bạn tránh gặp phải lỗi trong quá trình cài đặt mà còn đảm bảo ứng dụng hoạt động ổn định.
Bắt đầu bằng cách mở terminal hoặc command prompt và thực hiện các lệnh sau:
git clone https://github.com/mttk2004/phpure.git
cd phpuregit clone: Tải toàn bộ mã nguồnphpuretừ GitHub về máy tính của bạn.cd phpure: Điều hướng đến thư mục chứa mã nguồn vừa tải về.
Sau khi hoàn thành bước này, bạn đã sẵn sàng tiếp tục với các bước thiết lập dự án và cài đặt phụ thuộc.
Để phpure hoạt động chính xác, bạn cần thực hiện một số bước cấu hình cơ bản sau khi tải mã nguồn.
Sử dụng các lệnh sau để cài đặt toàn bộ các gói phụ thuộc cần thiết:
composer install
npm installcomposer install: Tải về tất cả các thư viện PHP cần thiết để dự án hoạt động.npm install: Cài đặt các gói front-end hỗ trợ giao diện hoặc các công cụ build.
Hai lệnh này sẽ đảm bảo rằng bạn có đầy đủ công cụ để phát triển và vận hành ứng dụng.
Dự án sử dụng file .env để lưu trữ các thông tin cấu hình quan trọng như thông tin cơ sở dữ liệu, môi trường ứng dụng, và các thông số khác. Để tạo file .env, thực hiện lệnh sau:
cp .env.example .envTiếp theo, mở file .env vừa tạo và cập nhật các thông số phù hợp với môi trường của bạn. Dưới đây là một ví dụ về cấu hình cơ sở dữ liệu:
# APP
APP_ENV=development
# DATABASE
DB_ADAPTER=mysql
DB_HOST=127.0.0.1
DB_PORT=3306
DB_NAME=my_database
DB_USER=root
DB_PASS=
DB_CHARSET=utf8mb4Một vài lưu ý quan trọng:
- File
.envchứa các thông tin nhạy cảm, như mật khẩu cơ sở dữ liệu, nên bạn cần bảo mật và tránh chia sẻ công khai. phpuređã tự động thêm.envvào.gitignore, giúp bạn tránh tải file này lên GitHub.
phpure sử dụng Phinx, một công cụ quản lý cơ sở dữ liệu mạnh mẽ, để thực hiện các tác vụ như tạo bảng, thêm cột, hoặc sửa đổi cấu trúc cơ sở dữ liệu.
Cấu hình của Phinx được lưu trong file phinx.php. Tuy nhiên, bạn không cần chỉnh sửa trực tiếp file này vì tất cả thông tin đã được tự động cấu hình thông qua file .env.
Phinx là một phần quan trọng trong việc quản lý cơ sở dữ liệu của phpure. Nó giúp tự động hóa quy trình, giảm thiểu các thao tác thủ công và đảm bảo tính nhất quán. Trong phần tiếp theo, chúng ta sẽ đi sâu hơn vào cách sử dụng Phinx để quản lý cơ sở dữ liệu hiệu quả.
Hoàn thành các bước trên, bạn đã sẵn sàng để bắt đầu hành trình phát triển với phpure! 🚀
Tiếp theo, hãy tìm hiểu cấu trúc thư mục của phpure để hiểu rõ hơn về cách tổ chức và quản lý dự án.
Cấu trúc thư mục của phpure được thiết kế nhằm đảm bảo tính nhất quán, dễ hiểu, và khả năng mở rộng tối ưu. Mô hình MVC (Model-View-Controller) được áp dụng làm nền tảng, giúp tách biệt các thành phần xử lý logic, giao diện, và dữ liệu một cách rõ ràng. Điều này không chỉ giúp quản lý dự án hiệu quả mà còn tạo tiền đề để mở rộng khi ứng dụng phát triển.
Thư mục này chứa phần lớn logic ứng dụng. Các thành phần trong thư mục này bao gồm:
Controllers/: Chứa các lớp controller xử lý logic của ứng dụng, nhận yêu cầu từ người dùng, thực thi logic và trả về phản hồi.Listeners/: Tập hợp các lớp lắng nghe và xử lý sự kiện do ứng dụng hoặc hệ thống kích hoạt.Middlewares/: Chứa các lớp middleware để xử lý yêu cầu HTTP trước hoặc sau khi đến controller (như xác thực, kiểm tra quyền truy cập).Models/: Chứa các lớp model chịu trách nhiệm tương tác với cơ sở dữ liệu, quản lý dữ liệu ứng dụng.events.php: File đăng ký và quản lý các sự kiện của ứng dụng, giúp bạn dễ dàng kết nối sự kiện với các listener tương ứng.routes.php: File định nghĩa tất cả các tuyến đường (routes) của ứng dụng, ánh xạ URL tới controller và phương thức tương ứng.
Đây là phần "xương sống" của framework, chứa các lớp cốt lõi:
Http/:Middleware.php: Quản lý và đăng ký các middleware.Request.php: Xử lý thông tin từ yêu cầu HTTP, bao gồm dữ liệu GET, POST và thông tin tiêu đề (headers).Response.php: Tạo phản hồi HTTP và gửi chúng đến trình duyệt người dùng.ResponseCode.php: Định nghĩa các mã trạng thái HTTP phổ biến như 200, 404, 500, ...Router.php: Hệ thống định tuyến, ánh xạ các yêu cầu URL đến controller và phương thức tương ứng.
App.php: Lớp cốt lõi khởi động và quản lý toàn bộ ứng dụng, kết nối các thành phần với nhau.Controller.php: Lớp cơ sở cho tất cả các controller, cung cấp các chức năng cơ bản như render view.Database.php: Quản lý kết nối cơ sở dữ liệu, thực hiện các truy vấn SQL và xử lý dữ liệu.Event.php: Hỗ trợ hệ thống sự kiện, cho phép kích hoạt và lắng nghe các sự kiện.ExceptionHandler.php: Quản lý và xử lý các lỗi (exception) xảy ra trong ứng dụng.Logger.php: Ghi log thông tin, lỗi, và sự kiện quan trọng để theo dõi hoạt động của ứng dụng.Model.php: Lớp cơ sở cho các model, hỗ trợ tương tác cơ sở dữ liệu thông qua ORM hoặc truy vấn SQL.Session.php: Quản lý phiên làm việc (session), lưu trữ thông tin tạm thời giữa các yêu cầu của người dùng.Storage.php: Quản lý lưu trữ file như tải lên, cache hoặc lưu trữ tạm thời.Twig.php: Tích hợp và quản lý template engine Twig, giúp tạo giao diện linh hoạt hơn.Validation.php: Quản lý và thực thi kiểm tra dữ liệu đầu vào (validation).
migrations/: Chứa các file quản lý thay đổi cấu trúc cơ sở dữ liệu (migration), cho phép áp dụng hoặc hoàn tác các thay đổi.seeds/: Chứa các file seeding, dùng để tạo dữ liệu mẫu hoặc dữ liệu mặc định cho ứng dụng.
Thư mục này chứa các tệp công khai có thể truy cập từ trình duyệt:
assets/: Chứa tài nguyên tĩnh như CSS, JS, và hình ảnh.index.php: Điểm vào chính của ứng dụng, nhận và chuyển hướng tất cả các yêu cầu tới hệ thống định tuyến.
Tập trung vào giao diện và tài nguyên giao diện của ứng dụng:
css/input.css: Tệp CSS tùy chỉnh, dùng để định nghĩa giao diện.js/app.js: Tệp JavaScript tùy chỉnh, quản lý logic giao diện động.views/: Chứa các file giao diện (template/view), giúp tách biệt hoàn toàn logic và giao diện.
cache/: Chứa dữ liệu tạm thời hoặc cache được tạo bởi ứng dụng.logs/app.log: Ghi log hoạt động của ứng dụng.uploads/: Chứa các file người dùng tải lên.
helpers.php: Chứa các hàm tiện ích có thể tái sử dụng trên toàn bộ ứng dụng.
.env.example: File mẫu chứa các cấu hình môi trường như thông tin cơ sở dữ liệu hoặc key bảo mật..gitignore: Quy định các file và thư mục không được theo dõi bởi Git..htaccess: File cấu hình Apache, chuyển hướng mọi yêu cầu đếnindex.php.CODE_OF_CONDUCT.md: Quy tắc ứng xử trong dự án.composer.json: Danh sách các thư viện PHP phụ thuộc, được quản lý bằng Composer.tailwind.config.js: File cấu hình Tailwind CSS, định nghĩa các tuỳ chỉnh về giao diện.webpack.config.js: Cấu hình Webpack để quản lý và đóng gói các tài nguyên như CSS, JS.
Với cấu trúc này, phpure không chỉ dễ sử dụng mà còn dễ mở rộng và bảo trì. Mọi thành phần được tổ chức chặt chẽ và rõ ràng, tạo điều kiện cho các lập trình viên tập trung vào phát triển mà không bị phân tán.
Dưới đây là mô tả chi tiết về từng thư mục và file:
phpure/
├── app/
│ ├── Controllers/ # Chứa các lớp xử lý logic ứng dụng, nhận và phản hồi yêu cầu từ người dùng.
│ ├── Listeners/ # Chứa các lớp lắng nghe và xử lý sự kiện trong hệ thống.
│ ├── Middlewares/ # Chứa các lớp middleware để xử lý các yêu cầu HTTP trước hoặc sau khi tới controller.
│ ├── Models/ # Chứa các lớp mô hình (model) để tương tác với cơ sở dữ liệu.
│ ├── events.php # File đăng ký và quản lý các sự kiện trong ứng dụng.
│ ├── routes.php # File định nghĩa các tuyến đường (route) cho ứng dụng.
├── core/
│ ├── Http/
│ │ ├── Middleware.php # Lớp quản lý middleware, đăng ký và xử lý các middleware.
│ │ ├── Request.php # Lớp xử lý thông tin từ yêu cầu HTTP (request).
│ │ ├── Response.php # Lớp tạo và gửi phản hồi HTTP (response).
│ │ ├── ResponseCode.php # Định nghĩa các mã trạng thái HTTP (HTTP status codes).
│ │ ├── Router.php # Lớp định tuyến, ánh xạ yêu cầu HTTP tới controller.
│ ├── App.php # Lớp cốt lõi của framework, khởi tạo và quản lý ứng dụng.
│ ├── Controller.php # Lớp cơ sở cho tất cả các controller, hỗ trợ render view.
│ ├── Database.php # Lớp quản lý kết nối cơ sở dữ liệu và truy vấn SQL.
│ ├── Event.php # Quản lý hệ thống sự kiện (event) và các listener.
│ ├── ExceptionHandler.php # Xử lý các lỗi (exception) xảy ra trong ứng dụng.
│ ├── Logger.php # Lớp ghi log thông tin, lỗi và sự kiện quan trọng.
│ ├── Model.php # Lớp cơ sở cho tất cả các model, hỗ trợ ORM.
│ ├── Session.php # Quản lý phiên làm việc (session) của người dùng.
│ ├── Storage.php # Quản lý lưu trữ file, như tải lên hoặc lưu cache.
│ ├── Twig.php # Tích hợp và quản lý template engine Twig.
│ ├── Validation.php # Quản lý và thực hiện kiểm tra dữ liệu (validation).
├── database/
│ ├── migrations/ # Chứa các file quản lý thay đổi cấu trúc cơ sở dữ liệu (migration).
│ ├── seeds/ # Chứa các file tạo dữ liệu mẫu (seeding).
├── public/
│ ├── assets/ # Chứa các tài nguyên tĩnh như CSS, JS, và hình ảnh.
│ ├── index.php # File khởi tạo ứng dụng, là điểm vào chính của framework.
├── resources/
│ ├── css/input.css # Chứa file CSS tùy chỉnh của dự án.
│ ├── js/app.js # Chứa file JavaScript tùy chỉnh của dự án.
│ ├── views/ # Chứa các file giao diện (template/view) của ứng dụng.
├── storage/
│ ├── cache/ # Chứa dữ liệu cache được tạo bởi ứng dụng.
│ ├── logs/app.log # File ghi log của ứng dụng.
│ ├── uploads/ # Chứa các file được tải lên từ người dùng.
├── utils/
│ ├── helpers.php # Chứa các hàm tiện ích được sử dụng trong toàn bộ dự án.
├── .env.example # File mẫu cấu hình môi trường, chứa thông tin kết nối và thiết lập cơ bản.
├── .gitignore # File định nghĩa các tệp/thư mục bị Git bỏ qua.
├── .htaccess # File cấu hình Apache, chuyển hướng tất cả yêu cầu tới index.php.
├── CODE_OF_CONDUCT.md # Quy tắc ứng xử trong dự án.
├── composer.json # File cấu hình Composer, liệt kê các thư viện phụ thuộc.
├── LICENSE # File chứa thông tin bản quyền của dự án.
├── package.json # File cấu hình npm, liệt kê các gói JavaScript phụ thuộc.
├── phinx.php # File cấu hình Phinx cho việc quản lý cơ sở dữ liệu.
├── phpcs.xml # File cấu hình chuẩn mã nguồn PHP.
├── postcss.config.js # File cấu hình PostCSS.
├── README.md # Hướng dẫn sử dụng framework `phpure`.
├── tailwind.config.js # File cấu hình Tailwind CSS.
├── webpack.config.js # File cấu hình Webpack cho việc đóng gói tài nguyên.
Tại thờ điểm này, có thể cấu trúc thư mục của phpure vẫn còn khá mới mẻ và phức tạp. Nhưng đừng lo, chúng ta sẽ đi sâu vào từng phần trong các phần tiếp theo để hiểu rõ hơn về cách hoạt động và sử dụng của từng thành phần.
Để thực sự hiểu rõ và tận dụng tối đa phpure, bạn cần hiểu rõ một số khái niệm cơ bản và cách
hoạt động của framework. Đầu tiên là vòng đời của request.
phpure hoạt động dựa trên mô hình MVC (Model-View-Controller), một kiến trúc phổ biến trong phát
triển web giúp tách biệt rõ ràng các phần của ứng dụng. Model chịu trách nhiệm quản lý dữ
liệu và logic nghiệp vụ, View quản lý giao diện người dùng, còn Controller là cầu nối
giữa Model và View, xử lý các yêu cầu từ người dùng và trả về phản hồiphù hợp.
Mọi request từ trình duyệt được gửi đến file index.php trong thư mục public. Đây là điểm
vào chính của ứng dụng. Tại đây, framework được khởi chạy thông qua phương thức
App::bootstrap(), nơi các thành phần quan trọng như router, middleware, và session, ... được
cấu hình.
Sau khi khởi động, router chịu trách nhiệm ánh xạ URL từ request đến các route được định nghĩa
trước trong file routes.php. Router kiểm tra xem URL yêu cầu có khớp với bất kỳ route nào đã
đăng ký không. Nếu không tìm thấy, nó sẽ trả về lỗi 404.
Trước khi router gọi controller, middleware được kích hoạt nếu như route có gắn middlware. Middleware là các lớp xử lý trung gian, dùng để kiểm tra hoặc thay đổi request trước khi chuyển tiếp. Ví dụ, middleware có thể kiểm tra xem người dùng đã đăng nhập chưa (auth) hoặc đảm bảo rằng chỉ khách chưa đăng nhập mới có thể truy cập một số trang nhất định (guest). Nếu middleware phát hiện lỗi, request sẽ bị dừng lại và trả về phản hồi ngay tại đó.
Sau khi vượt qua middleware, router gọi controller được chỉ định cùng với action (phương thức cụ thể). Controller nhận các thông tin từ request, xử lý logic nghiệp vụ, và chuẩn bị dữ liệu để truyền cho View. Ví dụ, một controller có thể lấy dữ liệu người dùng từ cơ sở dữ liệu hoặc kiểm tra điều kiện nghiệp vụ trước khi tiếp tục.
Sau khi xử lý, controller thường kết thúc bằng việc gọi một template để hiển thị giao diện.
phpure sử dụng Twig, một công cụ template mạnh mẽ, để kết hợp dữ liệu từ controller và các
template HTML đã định nghĩa. Twig cung cấp nhiều tính năng hữu ích như vòng lặp, kiểm tra điều
kiện, và kế thừa layout, giúp việc xây dựng giao diện dễ dàng và linh hoạt.
Sau khi Twig tạo ra giao diện hoàn chỉnh (HTML), framework gửi nội dung đó trở lại trình duyệt dưới dạng response. Người dùng sẽ thấy trang web được hiển thị, hoàn chỉnh với dữ liệu đã được xử lý từ controller.
Vòng đời của một request trong phpure bao gồm các bước từ tiếp nhận URL, phân tích và ánh xạ
route, kiểm tra middleware, xử lý logic trong controller, và cuối cùng là render giao diện thông
qua Twig. Kiến trúc MVC đảm bảo mỗi phần của ứng dụng có nhiệm vụ rõ ràng, giúp mã nguồn dễ hiểu,
dễ bảo trì và mở rộng. Với luồng hoạt động mạch lạc này, ngay cả người mới bắt đầu cũng có thể
nhanh chóng hiểu được cách ứng dụng hoạt động và bắt tay vào phát triển các tính năng mới.
Tôi khuyên bạn nên đọc qua mã nguồn của phpure để hiểu rõ hơn về cách hoạt động của framework.
Đây là cách tốt nhất để học hỏi và nắm vững kiến thức.
Routing là một phần quan trọng trong việc xác định cách ứng dụng xử lý các yêu cầu từ người dùng.
phpure sử dụng router để ánh xạ URL đến các controller và action tương ứng. Tất cả các route của
ứng dụng được định nghĩa trong file app/routes.php. Để định nghĩa một route, bạn
cần chỉ định URL, phương thức HTTP, controller và action tương ứng. Dưới đây là một ví dụ:
<?php
use Core\Http\Router;
$router = new Router();
// TODO: Define routes here
$router->get('', ['HomeController', 'index']); // Thêm dòng này
$router->dispatch();Khi dòng $router->get('', ['HomeController', 'index']); được thêm vào, nó sẽ ánh xạ URL rỗng
(/) đến phương thức index của controller HomeController. Điều này có nghĩa
là khi người dùng truy cập trang chủ của ứng dụng, controller HomeController sẽ được gọi và
phương thức index sẽ được thực thi.
Một số phương thức routing phổ biến khác được tích hợp trong phpure bao gồm post, put,
patch, delete, ... để xử lý các HTTP request khác nhau. phpure cũng hỗ trợ định nghĩa route
với tham số động, giúp xử lý các URL động một cách dễ dàng. Ví dụ '/posts/{id}' sẽ ánh xạ
URL /posts/1, /posts/2, ... đến cùng một controller và action nhưng với tham số id khác nhau,
để bạn truy xuất dữ liệu dựa trên tham số đó. Xem ví dụ dưới đây:
$router->get('/posts/{id}', ['PostController', 'show']);Với route này, URL /posts/1 sẽ gọi phương thức show của controller PostController và truyền
tham số 1 vào phương thức đó.
Ngoài ra, router còn hỗ trợ middleware, middleware ngăn chặn hoặc xử lý yêu cầu trước khi chúng đến controller. Điều này giúp bạn kiểm tra quyền truy cập, xác thực người dùng, hoặc thực hiện các tác vụ trước khi xử lý logic chính. Ví dụ:
$router->get('/admin', ['AdminController', 'index'], ['auth']);Trong đoạn mã trên, middleware auth sẽ được kích hoạt trước khi yêu cầu đến controller
AdminController. Middleware này có thể kiểm tra xem người dùng đã đăng nhập chưa, nếu chưa sẽ
chuyển hướng người dùng đến trang đăng nhập. Nếu đã đăng nhập, yêu cầu sẽ được chuyển tiếp đến
controller để xử lý.
Last updated: January 14, 2025